လွင်ႈၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး
ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ တေႇသူၼ်းတုမ်မႃးမိူဝ်ႈပီၶရိတ်ႉ 2010 တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇ။ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သုၼ်ႇတူဝ် လႄႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးသုၼ်ႇတူဝ်သေ ၵမ်ႉထႅမ်လွင်ႈႁေႉၵင်ႈ သၽႃႇဝၾိင်ႈတိုၼ်း လႄႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး။
ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး ယူႇၽၢႆႇၵူၼ်းမိူင်းသေ ၵမ်ႉၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃး ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇလူင် မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁႄႈၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း၊ ၶူင်းၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆ တႃႇၾႆးၾႃႉသူင်ႇဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း၊ ၶူင်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ သဵၼ်တၢင်းယႂ်ႇလူင် ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁုၵ်ႉႁၢႆႉၼိူဝ် ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းသဵင်ႈ။ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး မီးယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႆႈၼိူဝ်ၼင်လိၼ်လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း၊ မီးသုၼ်ႇၵႃႉၶၢႆလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တိုၼ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ်သေ ပဵၼ်ၵူၼ်းတႅပ်းတတ်းၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁင်းၵူၺ်းလူၺ်ႈ ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။
ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး ၸတ်းႁဵတ်းပၼ် ပၢင်သပ်းလႅင်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ၊ ပၢင်ပၼ်ပၢႆးႁူႉၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်၊ ၵၢၼ်သူၼ်းတုမ်၊ ၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၼႂ်းပၢင်တူင်ႉၼိုင်တႃႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ လွၵ်းလၢႆးလၢတ်ႈၸႃၽၢႆႇၼႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ပၼ်တၢင်းႁူႉၵဵဝ်ႇလွင်ႈပၼ်ႁႃဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇ လႄႈ ၸွႆႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈတႅမ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈ ။ လိူဝ်သေၼႆႉ ပိုၼ်ၽေႈလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ၊ ပပ်ႉ၊ ငဝ်းတူင်ႉ လႄႈ ပၢႆႉၿွီႇၼၢႆးပၼ်မူႇၸုမ်းၼႅင်ႈသၢၼ် လႄႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း တႃႇၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်မိူဝ်းၼႃႈမႃး ႁႂ်ႈပႃးၵၢၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ႁူမ်ႈမိုဝ်း ၵၼ်သေလႄႈ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ယူႇၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇပီႇယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင် ။
ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်
ၶူဝ်းၶွင်ၸိူဝ်းဢၼ် ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး လႆႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၵမ်ႈပႃႈၼမ်တႄႉ တေပဵၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ်၊ မီႇၶဝ်ႈမီႇၽၵ်းႁႅင်ႈ၊ ၶူဝ်းၼုင်ႈတင်းဝႆ လႄႈ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၢင်းယိင်း။ သင်ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၶဝ်ႈထိုင်ယၢပ်ႇၼႆ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး ႁဝ်းၶႃႈ ၸင်ႇလႆႈၵမ်ႉထႅမ်ငိုၼ်းတွင်း ။
ပၢင်ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉ
ၽွၼ်းလီ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး ၶႃႈႁဝ်းၶဝ် ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၶူဝ်းၶွင်သၽႃႇဝ ၼႆႉၼႆၸိုင် ပီႈၼွင်ႉၼႂ်းမူႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ဝႆႉၵႃႈၶၼ် မွၵ်ႇ၊ မၢၵ်ႇ၊ တူၼ်ႈမႆႉ ႁိမ်းဝၢၼ်ႈႁိမ်းသူၼ်တိူဝ်းမႃး၊ လူတ်းယွမ်းၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းႁိူၼ်းယေး၊ ၼႂ်းၸုမ်း၊ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ၊ ၼႂ်းမိူင်း သေ ပၼ်ႇငိုၼ်းမႃးပဵၼ် ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်၊ မူႇၸုမ်း၊ မူႇဝၢၼ်ႈ လႄႈ ၼႂ်းဝဵင်းၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်း
ပၢင်ယွၼ်းသူး
ပၢင်သိုပ်ႇၸႃႇတႃႇပႃႇမႆႉၼႆႉ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး ပိုင်ႈဢဝ်ၾိင်းထုင်းလႄႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈသေ ၼပ်ႉယမ်ယွၼ်းသူးသိုပ်ႇဢသၢၵ်ႈပၼ်တူၼ်ႈမႆႉပႃႇမႆႉယႃႇႁႂ်ႈမီး ၽူႈၵူၼ်းလေႃးၽ မႃးယႃႉၽၼ်းမူၺ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်ၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶုတ်းႁေၶုတ်းၶမ်း၊ သၢင်ႈၽၢႆသင်သေလွင်ႈ ။
ၸိူဝ်းၵေႃႉလႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇ ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး ႁူမ်ႈပႃးမူႇပီႈၸုမ်းၼွင်ႉၽူႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ ႁူမ်ႈႁႅၼ်းလူႇတၢၼ်းယုၵ်ႉယွင်ႈ ၽူႈႁတ်းႁၢၼ် ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး ၼႂ်းဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ။ ယိူင်းဢၢၼ်း ႁႂ်ႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် လႄႈ သႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇႁဝ်းၶဝ် ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈမွင်ၸႂ်ၸွမ်းၵၢၼ်သဵင်ႈၵၢမ်ႇ ၽူႈႁတ်းႁၢၼ်သေ ႁႂ်ႈမေႃဢဝ်ပဵၼ်တွၼ်ႈသွၼ်ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်မိူဝ်းၼႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းယႂ်ႇလူင် ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်း။